katubigan
at
kalupaan
ng daigdig
mga anyong lupa at tubig
bumubuo lamang ang kalupaan ng 29.1
bahagdan ng kabuuang daigdig at nahahati-
hati ito sa apat na malalaking rehiyon:
eurasya-africa; amerika; antartika; at
australia kasama ang oceania.
ang mga nabanggit na apat na rehiyon ay bumubuo ng 93 porsyento ng 53.28 milyong milya kwadrado ng kalupaan. bunga ng distribusyon ng mga nabanggit na masa ng lupa, nahiwa-hiwalay nila ang katubigan sa tatlong pangunahing rehiyong katubigan: karagatang pasipiko, karagatang atlantiko at maliit na karagatang arctic; at karagatang indian.
mga
anyong
lupa
a. bundok - matataas na pook ang bundok na binubuo ng bato at lupa. maaaring napakataas nito tulad ng bundok everest sa himalayas, ang pinakamataas na bundok sa mundo.
b. bulubundukin - ito ay hanay ng mga kabundukan. ang bulubundukin ng himalayas sa asya ang pinakamataas na bulubundukin sa buong mundo.
c. bulkan - karamihan sa mga bulkan ay matatagpuan sa sonang tinatawag na pacific ring of fire na nakapaligid sa karagatang pasipiko.
d. burol - malaking umbok ng lupa ang burol o gulod. higit itong maliit kaysa bundok. karaniwan, bahagi rin ng mga bundok ang burol at nasa mababang bahagi nito.
e. kapatagan - isang malawak at mababang masa ng lupa ang kapatagan. angkop na angkop ito sa pagsasaka at pangangalakal.
f. talampas - ang talampas ay patag na lupain sa ibabaw ng bundok. ang pinakamalawak na talampas sa buong mundo ay ang chang tang sa tibet, china.
g. disyerto - lugar na napakainit at napakaunting patak lamang ng ulan ang tinatanggap nito. ang sahara desert na may lawak na 3.5milyong milya kwadrado na matatagpuan sa africa ang pinakamalawak na disyerto sa buong daigdig.
h. lambak - ito ay isang patag na lupain sa pagitan ng dalawang mataas na lupain. ang mga sinaunang sibilasyon ay umusbong sa lambak-ilog tulad ng tigris-euphrates sa iraq.
i. tangway - ito ay pirasong lupain na nakadugtong sa isang malaking lupain at napaliligiran ng katubigan ang malalaking bahagi nito. ang halimbawa nito ay ang bansang italy at malaking bahagi ng greece.
j. pulo - ito ay piraso ng lupain na napaliligiran ng tubig. ang pinakamalaking pulo sa daigdig ay ang greenland sa karagatang atlantiko na nasasakop ng bansang denmark.
mga
anyong
tubig
a. karagatan - ito ang pinakamalaking anyong tubig sa daigdig.
* karagatang pasipiko - pinakamalaki at pinakamalawak na anyong tubig sa mundo. nasakop nito ang 45.9 porsyento ng buong karagatan sa daigdig dahil sa sukat nito na 155, 557, 000 kilometro kwadrado.
* karagatang atlantiko - pangalawa sa pinakamalaking karagatan sa mundo na may kabuuang sukat na 76, 762, 000 kilomtero kwadrado.
* karagatang indian - pangatlo sa pinakamalaking karagatan na may lawak na 68, 556, 000 kilometro kwadrado.
* karagatang arctic - pinakamaliit na karagatan sa daigdig na may lawak na 14, 056, 000 kilometro kwadrado.
b. dagat - ang mga ito ay kadalasang bahagyang napaliligiran ng mga lupain. ang pinakamalaking dagat sa daigdig ay ang dagat timog tsina, dagat caribbean sea at dagat mediterranean.
c. golpo - ito ay sangay ng dagat na pumapasok sa kalupaan kaya ito ay mainam na daungan ng mga sasakyang pandagat. ilan sa mga golpo sa mundo ay ang gulf of thailand, gulf of oman at gulf of alaska.
d. look - ang mga look sa asya ay ang look ng bengal na pinakamalaki sa kontinente, look ng korea, at look ng maynila sa pilipinas.
e. kipot - ito ay anyong-tubig na nasa pagitan ng dalawang kalupaan. ang kipot ng malacca sa indonesia, kipot ng tartar sa russia, at kipot ng luzon sa pilipinas ay mga kilalang kipot sa asya.
f. ilog - ito ay tubig-tabang na karaniwang umaagos mula sa matataas na lugar tulad ng bundok at burol. ang ilog nile sa africa ang pinakamahabang ilog sa buuong mundo.
g. lawa - ito ay napapaligiran ng anyong lupa at karaniwang tubig-tabang. ang caspian sea na matatagpuan sa asya ang itinuturing na pinakamalaking lawa sa daigdig sa lawak nito na 394, 299 kilometro kwadrado.
h. talon - isang anyong tubig na nagbubuhat mula sa matataas na lugar tulad ng bundok at umaagos pababa. ang pinakamataas na talon sa buong mundo ay ang angel falls sa venezuela.
